Publicatie Wob-besluit Weekberichten Internetmonitoring
De Minister van Justitie en Veiligheid heeft de Tweede Kamer op vrijdag 22 april 2022 met een Kamerbrief geïnformeerd over het openbaar maken van Weekberichten Internetmonitoring. Via de Wet openbaarheid bestuur (Wob) is verzocht om de Weekberichten Internetmonitoring van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) waarin namen van personen worden genoemd in de periode van 2017 tot en met heden te openbaren.
Over internetmonitoring door de NCTV en de verwerking van (bijzondere) persoonsgegevens is onder meer op 12 april 2021 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd naar aanleiding van berichtgeving van NRC. Daarin is toegelicht dat de NCTV bij het maken van analyseproducten sinds 2006 ook gebruik maakt van internetmonitoring.
Internetmonitoring werd tussen 2017 en begin 2021 ook gebruikt als bouwsteen voor de Weekberichten Internetmonitoring. Deze berichten boden vroegtijdig inzicht in ontwikkelingen met betrekking tot thema’s als (gewelddadig) extremisme, radicalisering, polarisatie en statelijke dreigingen. Deze werden van duiding voorzien en gedeeld met partners binnen de overheid.
Bij internetmonitoring werd uitsluitend gekeken naar open bronnen, waaronder social media, zodat onderzocht kon worden of er binnen de beschreven thema’s een bepaald fenomeen of een bepaalde trend ontstond met relevantie voor de nationale veiligheid. Om trends en fenomenen op het terrein van terrorismebestrijding en nationale veiligheid goed in te schatten is het bij internetmonitoring onvermijdelijk gebleken dat openbare uitingen van relevante spelers (personen en organisaties) in beeld komen. Dat komt ook naar voren in de Weekberichten zoals die nu bij het Wob-besluit zijn gepubliceerd.
Mede door het project Taken en Grondslagen (2020-2021) is de NCTV tot de conclusie gekomen dat een steviger juridische grondslag wenselijk is voor de coördinatie- en analysetaken waarin tevens een begrenzing in de werkwijze wordt aangebracht. Die constatering heeft ook zijn weerslag op de juridische basis van eerder opgestelde Weekberichten waarin persoonsgegevens zijn vermeld. Deze weekberichten zijn na februari 2021 niet meer opgesteld. Het wetsvoorstel bevat waarborgen ten aanzien van pseudonimisering en de verwerking van persoonsgegevens uit openbare bronnen. Een één-op-één voortzetting van de werkwijze uit het verleden is hiermee uitgesloten. Dat geldt dus ook ten aanzien van de Weekberichten Internetmonitoring, zoals hierboven beschreven. Hiermee wordt de zichtbaarheid van persoonsgegevens in analyseproducten nog verder beperkt.
Wetsvoorstel
Het Kabinet heeft naar aanleiding van debat met de Tweede Kamer en de motie Michon-Derkzen, een wetsvoorstel aan de Tweede Kamer voorgelegd om de NCTV te voorzien van een grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens voor de uitoefening van de taken van de NCTV. Het wetsvoorstel begrenst wat wel en niet mogelijk is ter uitvoering van de taken. Het wetsvoorstel biedt een grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens voor het coördineren van (de uitvoering van) beleid en maatregelen op het terrein van terrorismebestrijding en nationale veiligheid. Daarnaast gaat het ook om het verwerken van persoonsgegevens ten behoeve van duidingen van trends en fenomenen zoals het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN). Dit wetsvoorstel is momenteel in behandeling bij de Tweede Kamer. Gedurende de periode van behandeling van het wetsvoorstel zijn alle activiteiten rond monitoring van open bronnen waarvoor een wettelijke grondslag ontbreekt, gestaakt.