Grootste zorgen over uitval vitale processen, spanningen tussen bevolkingsgroepen en geopolitieke dreigingen
Inwoners van Nederland maken zich de meeste zorgen over het stoppen van vitale processen, spanningen tussen bevolkingsgroepen en geopolitieke dreigingen. Met name over de eerste twee gebeurtenissen zijn de zorgen gestegen ten opzichte van het voorjaar van 2022. Dreigingen voor de nationale veiligheid die als meest waarschijnlijk worden gezien zijn georganiseerde criminaliteit (76% (zeer) waarschijnlijk) en cyberdreigingen (73%). Dat en meer blijkt uit de nieuwste Risico- en Crisisbarometer (RCB), het publieksonderzoek van de NCTV naar de beleving van het algemeen publiek van risico’s en dreigingen voor de nationale veiligheid.
De najaarsmeting 2022 is de twaalfde meting van de Risico- en Crisisbarometer (RCB). Het onderzoek is uitgevoerd tussen 5 en 19 oktober 2022. Om inzicht te krijgen in wat Nederlanders als bedreigend ervaren voor de nationale veiligheid beantwoordden deelnemers vragen over 17 mogelijke gebeurtenissen die een dreiging kunnen zijn voor de nationale veiligheid. Hierbij geven ze aan wat ze denken dat de kans is dat een gebeurtenis voorkomt, hoe ernstig ze die gebeurtenis inschatten en hoeveel zorgen ze zich erover maken - in het algemeen en voor zichzelf en naasten.
Als het gaat om dreigingen voor de nationale veiligheid maken inwoners van Nederland zich de meeste zorgen over het stoppen van vitale processen (52%), spanningen tussen bevolkingsgroepen (48%) en geopolitieke dreigingen (47%). Wanneer het zich voor zou doen wordt het stoppen van vitale processen – zoals onder andere langdurig geen elektriciteit, geen gas of geen internet – als het meest ernstig gezien: acht op de tien ziet dit als catastrofaal of zeer ernstig.
Meest waarschijnlijke gebeurtenissen
Inwoners schatten georganiseerde criminaliteit (76%) en cyberdreigingen (73%) in als het meest waarschijnlijk (zeer waarschijnlijk + waarschijnlijk). Ten opzichte van de meting in het voorjaar van 2022 is men een aantal dreigingen als meer waarschijnlijk gaan zien, zoals economische bedreigingen (van 54% naar 66%) en spanningen tussen bevolkingsgroepen (van 60% naar 68%). Het stoppen van vitale processen werd als relatief onwaarschijnlijk geacht in het voorjaar van 2022 (24%), maar inwoners achten die waarschijnlijkheid in najaarsmeting een stuk hoger (34%).
Vertrouwen in de overheid gedaald
Ruim de helft (54%) van de inwoners geeft aan geen (17%) of weinig (37%) vertrouwen in de overheid te hebben. In het voorjaar van 2022 was dit percentage opgeteld 40%. Nederlanders vinden het lastig om in te schatten of de overheid voldoende doet om risico’s en dreigingen te voorkomen. De dreigingen waarvan inwoners echter wel vinden dat de overheid te weinig doet om deze te voorkomen, zijn spanningen tussen bevolkingsgroepen (67%) en georganiseerde criminaliteit (55%).
Bijna een derde van inwoners heeft weinig tot helemaal geen vertrouwen heeft in de informatievoorziening van de overheid. Een iets groter deel, vier op de tien, heeft niet veel, maar ook niet weinig vertrouwen. Ongeveer een kwart (26%) heeft (heel) veel vertrouwen.
De RCB wordt twee keer per jaar uitgevoerd door onderzoeksbureau I&O research in opdracht van de NCTV. Het onderzoek bestaat uit een online kwantitatief gedeelte onder 5.863 Nederlanders van 18 jaar en ouder. De uitkomsten worden gebruikt voor planvorming en de voorbereiding op risico- en crisiscommunicatie. In het voorjaar van 2023 wordt het onderzoek opnieuw uitgevoerd.