Een statelijke actor heeft verschillende middelen in zijn toolbox om invloed uit te oefenen op een andere staat of bevolking. Een van die middelen is desinformatie.
Wat is desinformatie?
Desinformatie kent verschillende betekenissen. Binnen de Rijksoverheid wordt onderscheid gemaakt tussen drie vormen:
- Desinformatie is het doelbewust verspreiden van misleidende informatie, vaak met kwade bedoelingen. Desinformatie wordt verspreid om meningen te beïnvloeden, geld te verdienen of schade aan te brengen aan onze samenleving, de democratie of de volksgezondheid. Dit kan een negatief effect hebben op de nationale veiligheid. Desinformatie bestaat niet altijd uit onjuiste informatie. Regelmatig is het juist een combinatie van feiten en verzonnen informatie, of een uit de context getrokken gebeurtenis. De achterliggende gedachte van desinformatie is altijd om mensen te misleiden of schade aan te brengen. Is dit niet de gedachte die achter de informatie zit, dan hebben we het over misinformatie.
- Misinformatie is valse of misleidende informatie die niet goed begrepen wordt en wordt verspreid zonder schadelijke bedoelingen. De verspreider weet niet dat de informatie niet klopt, maar de effecten kunnen nog steeds schadelijk zijn. Bijvoorbeeld wanneer het bericht wordt gedeeld met vrienden en familie.
- Foreign Information Manipulation and Interference /FIMI) is de term die binnen de Europese Unie wordt gebruikt voor de bemoeienis van buitenlandse partijen in onze informatiestromen. FIMI is een specifiek aandachtsgebied binnen desinformatie. Een FIMI-campagne wordt soms uitgevoerd als onderdeel van een bredere hybride campagneoperatie. Een hybride campagneoperatie bestaat uit zowel fysieke, als digitale acties.
Waar wordt desinformatie voor gebruikt?
Desinformatie kan worden gebruikt om democratische processen zoals verkiezingen te verstoren, of om de politieke en bestuurlijke integriteit van de volksvertegenwoordiging en de rechtspraak in twijfel te trekken. Daarnaast kan desinformatie gebruikt worden om een economische agenda na te streven en om berichten te verspreiden die tot onrust kunnen leiden.
Desinformatie als reële dreiging
De verspreiding van desinformatie is een reële dreiging. Deze manifesteert zich vooral online. In een brede aanpak samen met private partijen, media en wetenschap wordt gewerkt aan voorbereiding, herkenning en een passende manier om te reageren. Bescherming van de vrijheid van meningsuiting, vrije pers, democratie en rechtsstaat staan voorop.