Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland

Hieronder een lijst met definities zoals gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. Het gaat hierbij niet om definities in juridische zin maar werkdefinities.

  • Accelerationisme - Het rechts-extremistische gedachtegoed waarbij het creëren of versnellen van chaos wordt nagestreefd, om zo een rassenoorlog en de vervanging van de democratie door een witte etnostaat te bespoedigen. 
  • Activisme – Pogingen van individuen of groepen om op buitenparlementaire wijze, maar binnen de kaders van de democratische rechtsorde, politieke besluitvorming te beïnvloeden.
  • Alleenhandelende dader – Een individu dat geen onderdeel uitmaakt van een terroristische organisatie of hiërarchisch systeem en bij de planning en uitvoering van een aanslag niet extern wordt aangestuurd.
  • Al Qa’ida-gelieerd – Groeperingen, netwerken, cellen of individuen die in contact staan met Al Qa’ida, maar niet operationeel worden aangestuurd door Al Qa’ida Senior Leiderschap. Gelieerde groeperingen met een eigen regionale agenda zijn HTD, AQIM, AQAS, AQIS en al Shabaab.
  • Anti-institutioneel – Aanhangers van de anti-institutionele beweging keren zich tegen de overheid en andere instituties, zoals de rechtspraak, de traditionele media en de wetenschap. Deze worden op basis van complottheorieën gezien als onderdeel van een internationaal opererende ‘kwaadaardige elite’, waarmee de Nederlandse bevolking in een staat van oorlog zou verkeren.
  • Da’wa – Letterlijk ‘oproep’ tot de islam. Da’wa in een meer klassieke betekenis richt zich op de oproep aan moslims tot naleving van de islam en bekering van ongelovigen tot de islam. Het is een vorm van prediking en zendingswerk. In het jihadisme staat da’wa vooral in het teken van de voorbereiding op de jihad.
  • Democratische rechtsorde – een samenleving waarbij de wisselwerking tussen overheid en burgers en burgers onderling verloopt volgens de principes, procedures en instituties die voortkomen uit de grondwettelijk vastgelegde vrijheden en rechten. Hierbij gaat het om gelijkheidsrechten, vrijheidsrechten en participatierechten. Dit is de open samenleving die er onder andere voor zorgt dat iedereen binnen dit systeem beschermd wordt en op een vrije manier kan leven.
  • Extremisme – Het uit ideologische motieven bereid zijn om niet-gewelddadige en/of gewelddadige activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen.
  • Extreemlinks - Tot extreemlinks worden de anarchistische en de marxistische-leninistische stroming gerekend. Antiglobalisme, antikapitalisme en antiliberalisme zijn belangrijke kenmerken. Hierbij houden extreemlinkse activisten zich aan de kaders van de democratische rechtsorde, ondermijnen links-extremisten de democratische rechtsorde en plegen extreemlinkse terroristen op mensenlevens gericht geweld gebaseerd op extreemlinkse opvattingen.
  • Extreemrechts - Tot extreemrechts gedachtengoed worden denkbeelden gerekend als vreemdelingenhaat (inclusief: antisemitisme en antimoslims), haat jegens vreemde (cultuur)elementen en ultranationalisme. Hierbij houden extreemrechtse activisten zich aan de kaders van de democratische rechtsorde, ondermijnen rechtsextremisten de democratische rechtsorde en plegen extreemrechtse terroristen op mensenlevens gericht geweld gebaseerd op extreemrechtse opvattingen.
  • ISIS – ISIS staat voor Islamitische Staat in Irak en Syrië; de Arabische afkorting is Daesh. ISIS pleegt ondanks het verlies van het fysieke ‘kalifaat’ in Syrië en Irak aanhoudend aanslagen in de regio. ISIS heeft nog steeds de intentie om aanslagen in het Westen te plegen.
  • Jihad – De basisbetekenis in de Koran is ‘een inspanning voor een verdienstelijk doel’. Het heeft in eerste aanleg een ethische betekenis: de mens heeft de goddelijke opdracht zich in te spannen tegen het kwaad in zichzelf. Een tweede betekenis is: zich inzetten voor het belang van de islam en de geloofsgemeenschap. Een derde betekenis is die van de gewapende strijd.
  • Jihadisme – Een stroming binnen de politieke islam die op basis van een specifieke invulling van de salafistische leer en op basis van het gedachtengoed van Sayyid Qutb door middel van een gewapende strijd (jihad) streeft naar een mondiale heerschappij van de islam en daarmee naar de heroprichting dan wel instandhouding van de islamitische staat (kalifaat). De jihadist is een aanhanger van deze stroming.
  • Kalifaat – Een islamitische heilstaat, primair gelegen in de regio waar de soennitische islam zijn oorsprong vindt. Op 29 juni 2014 riep ISIS een ‘kalifaat’ uit in Syrië en Irak. Eind maart 2019 kwam er een einde aan dit fysieke ‘kalifaat’. Aan het hoofd van een kalifaat staat van oudsher de kalief. ISIS-leider Abu Bakr al Baghdadi heeft zichzelf tot kalief benoemd.
  • Al Qa’ida Senior Leiderschap – De ‘oude’ Al Qa’ida-organisatie die in Iran verblijft, in contact staat met aan Al Qa’ida-gelieerde groepen wereldwijd die een eigen regionale agenda hebben, en die zich profileert als ‘moederorganisatie’ van deze groeperingen.
  • Nationaal profiel – De internationale aantrekkelijkheid van Nederland als potentieel terroristisch doelwit. Het gaat daarbij om de perceptie van terroristen ten aanzien van Nederland en niet over de algemene beeldvorming in het buitenland.
  • Operative – Een door een terroristische organisatie aangestuurde aanslagpleger, handlanger, ondersteuner of faciliteerder.
  • Polarisatie – Het benadrukken van tegenstellingen in de samenleving, met als gevolg dat groepen verder van elkaar verwijderd raken en spanningen toenemen.
  • Radicalisering – Een proces van toenemende bereidheid om de uiterste consequentie uit een denkwijze te aanvaarden en die in daden om te zetten. Deze toenemende bereidheid kan leiden tot gedrag dat andere mensen diep kwetst of in hun vrijheid raakt, kan aanleiding zijn voor individuen of groepen om zich af te keren van de samenleving en kan leiden tot het gebruik van geweld.
  • Terreur – Schrikbewind van een staat tegen haar eigen onderdanen, veelal met als doel de macht van de heersende politieke, religieuze of etnische elite te handhaven; in media en elders vaak gebruikt in plaats van ‘terrorisme’.
  • Terrorisme – Het uit ideologische motieven (voorbereiden van het) plegen van op mensenlevens gericht geweld, of het veroorzaken van maatschappij-ontwrichtende schade, met als doel (een deel van) de bevolking ernstige vrees aan te jagen, maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen en/of politieke besluitvorming te beïnvloeden.
  • Terugkeerder – Een uitreiziger die na verblijf bij een jihadistische groepering in een jihadistisch strijdgebied terugkeert naar het land dat hij voor zijn uitreis verlaten heeft of een ander land dat niet is aan te merken als jihadistisch strijdgebied.
  • Uitreiziger – Een persoon die zijn eigen land verlaat om zich aan te sluiten bij een jihadistische groepering in een jihadistisch strijdgebied.
  • Weerstand – Weerstand bestaat uit weerbaarheid (kenmerken van de samenleving waaruit weerstand blijkt) en tegenmaatregelen (effecten van maatregelen van de overheid waaruit weerstand blijkt).
  • Wilayat – De Arabischtalige benaming van een ‘provincie’ van ISIS, door ISIS als zodanig benoemd. Ook buiten Syrië en Irak heeft ISIS provincies uitgeroepen, zoals in Afrika, Libië en Jemen.