Dreigingsbeeld NCTV: dreiging in en tegen Nederland veelzijdiger en meer diffuus

Nieuwsbericht | 07-11-2022 | 16:00

Jihadistische beweging Nederland

Vanwege de naar verhouding grote omvang en organisatiegraad blijft de Nederlandse jihadistische beweging de voornaamste bron van terroristische dreiging voor Nederland vormen. Wel stelt de NCTV dat repressief overheidsoptreden en het ontbreken van mobiliserende thema’s zorgen voor stagnatie en relatieve inactiviteit van de beweging. Toch hebben sommige Nederlandse jihadisten nog steeds de intentie om een aanslag te plegen, al zijn er geen aanwijzingen dat zij daar op dit moment plannen voor maken. De ontwikkeling van de beweging blijft onvoorspelbaar. Het is mogelijk dat de dreiging weer kan toenemen onder invloed van bijvoorbeeld mobiliserende gebeurtenissen of omdat terrorismeveroordeelden vrijkomen uit detentie.

Rechts-extremisme

Zoals eerder door de NCTV vastgesteld blijft het zogenaamde accelerationisme de voornaamste rechts-extremistische geweldsdreiging. Deze stroming propageert terroristisch geweld als legitiem middel om het ideaal van een witte etnostaat te bereiken. Een van de pijlers binnen het accelerationisme is de zogenoemde omvolkingstheorie, een complottheorie die in Nederland steeds meer onderdeel wordt van het publieke debat. Volgens accelerationisten kan de vermeende omvolking worden tegengegaan met geweld en het bespoedigen van een rassenoorlog. Hoewel accelerationistische aanslagen in Europa tot dusverre weinig voorkomen en accelerationisten zich vooral online uiten, maakt het inherent gewelddadige gedachtegoed een aanslag vanuit deze stroming voorstelbaar.

Anti-overheidsextremisme

In Nederland richt een groep anti-overheidsextremisten zich vanuit een fundamenteel wantrouwen, woede en onrechtvaardigheidsgevoel tegen de overheid en andere instituties. Deze groep ontstond als radicale onderstroom van het coronaprotest en richt zich steeds meer op andere onderwerpen, zoals het stikstofvraagstuk en het boerenprotest. Een deel van hen omarmt complottheorieën. Complottheorieën doen afbreuk aan het publieke vertrouwen in de instituties van de democratische rechtsorde. De verspreiding en normalisering van dergelijke theorieën kan aanleiding vormen voor het plegen van extremistische en zelfs terroristische handelingen.

Naar aanleiding van veelgestelde vragen

Wat staat er over complotdenkers in het DTN?

Allereerst: kritisch zijn op de overheid is iets anders dan complotdenken. Iedereen is vrij om zich uit te spreken over zijn of haar standpunten, ook wie het oneens is met de overheid. Protesteren, demonstreren en het debat voeren – het hoort bij een gezonde samenleving. Dat geldt voor alle vormen activisme, waarbij mensen binnen de grenzen van de wet, politieke besluitvorming willen beïnvloeden.

De zorgen van de NCTV richten zich op extremisme, waarbij personen of groepen vanuit ideologisch motief bereid zijn in ernstige mate de wet te overtreden of activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen. Er is een kleine groep mensen, een radicale onderstroom, die in complottheorieën gelooft en hun onvrede op een extremistische manier uit: met opruiing, huisbezoeken, bedreigingen en zelfs geweld. Het gevaar van complottheorieën is dus dat ze kunnen leiden tot extremistische of zelfs terroristische handelingen.

Waarom noemt de NCTV de omvolkingstheorie een complottheorie in het DTN?

Het is een feit dat de demografische samenstelling van westerse landen de afgelopen decennia is gewijzigd. Maar aanhangers van de omvolkingstheorie geloven dat daar kwade opzet achter zit. Volgens de theorie zouden bepaalde groepen, vaak ‘de Joden’ of ‘de linkse elite’, planmatig de bevolkingssamenstelling van Westerse landen willen veranderen, door witte mensen te vervangen door mensen met een andere culturele of etnische achtergrond. De omvolkingstheorie leidt tot een opleving van antisemitisme. Rechts-extremisten keren zich o.a. tegen rassenvermenging, feministen, de lhbti-scene en immigranten; accelerationisten zien geweld en rassenoorlog als hét antwoord op de veronderstelde omvolking.

Welke rol heeft de NCTV?

De NCTV duidt fenomenen die de nationale veiligheid kunnen raken. De ontwikkeling van anti-overheidssentimenten of complottheorieën zijn fenomenen waar wij naar kijken. De NCTV volgt geen politieke partijen of personen.