Ga direct naar inhoud

Kabinet werkt aan verhogen weerbaarheid tegen militaire en hybride dreigingen

Nieuwsbericht | 06-12-2024 | 15:45

De internationale veiligheidssituatie is de afgelopen jaren in hoog tempo verslechterd. We zien nu al dat Nederland doelwit is van hybride aanvallen, zoals cyberoperaties, spionage en sabotage. Bijvoorbeeld als gevolg van de nietsontziende en grootschalige Russische agressieoorlog tegen Oekraïne is iets wat lange tijd ondenkbaar was mogelijk: dat ons land direct betrokken raakt bij een grootschalig gewapend conflict. Dat conflict hoeft zich niet in Nederland af te spelen maar als we als land betrokken zijn of het zich in de nabijheid van Nederland afspeelt, dan maakt ons dat ook een mogelijk doelwit. We moeten ons dus voorbereiden op onzekere tijden.

Vergroot afbeelding Luchtfoto van wolk werpt Schaduw op Nederland
Beeld: ©ANP

Daarom heeft het kabinet in kaart gebracht wat er nodig is om weerbaar te zijn tegen militaire of hybride dreigingen. Want hoewel er al een solide basis ligt om de weerbaarheid te versterken, is het niet genoeg. De dreiging vraagt om meer. Een weerbare samenleving helpt bovendien niet alleen tijdens een conflict, maar ook bij het bestrijden van andere crises, zoals grootschalige overstromingen, een pandemie of langdurige uitval van vitale processen. Met een brief die het kabinet vandaag aan de Tweede Kamer verzonden heeft, is een belangrijke eerste stap gezet door inzichtelijk te maken wat er aanvullend nodig is, oftewel de weerbaarheidsopgave.

Een weerbare maatschappij en parate krijgsmacht

De weerbaarheidsopgave bestaat uit het vergroten van zowel de maatschappelijke weerbaarheid als de militaire paraatheid.

Concreet vereist maatschappelijke weerbaarheid:

  1. Het beschermen van vitale en andere belangrijke processen in de maatschappij;
  2. Een parate en veerkrachtige samenleving;
  3. Het overeind houden van de Nederlandse democratie, rechtstaat en overheid;
  4. Een weerbare economie.

Militaire paraatheid draait daarnaast om:

  1. Het beschermen en verdedigen van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied;
  2. Het waarborgen van civiele ondersteuning aan de krijgsmacht bij de uitoefening van de militaire taak

Alle departementen betrokken

De coördinatie van de overheidsbrede inzet en maatschappijbrede aanpak om de weerbaarheid te verhogen ligt bij de minister van Justitie en Veiligheid en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en bij het ministerie van Defensie. Maar álle departementen zijn betrokken vanuit hun eigen beleidsverantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld op het terrein van de gezondheidszorg, transport en logistiek, crisisbeheersing, voedsel, energie, (tele)communicatie, migratie, de economie, arbeidsmarkt of de democratische rechtsorde.

Publieksonderzoek NCTV: Ook meer zorgen bij inwoners

Uit de vandaag gepubliceerde najaarsmeting van de risico- en crisisbarometer van de NCTV blijkt dat ook de inwoners van Nederland zich steeds meer zorgen maken over geopolitieke en militaire dreigingen en de gevolgen ervan in Nederland. Ruim vier op de tien (42%) geeft aan zich hierover zorgen te maken. Daarnaast is er een duidelijke stijging te zien in het percentage dat zich zorgen maakt over het stoppen van vitale processen, een mogelijk gevolg  van militaire of hybride dreiging. Ook schatten inwoners de waarschijnlijkheid van de gebeurtenis veel hoger in dan voor de start van de oorlog in Oekraïne. Tot en met het voorjaar van 2021 lag dit percentage rond de 22 procent. In 2024 is dit gestegen naar circa 60 procent. Tegelijkertijd geeft driekwart (75%) van de inwoners van Nederland aan nog geen actie te hebben ondernomen om beter voorbereid te zijn op de gevolgen van risico’s en dreigingen.

Vervolg

De komende maanden wordt de weerbaarheidsopgave door alle departementen in samenwerking met decentrale overheden en maatschappelijke partijen geconcretiseerd. Hierbij staat de vraag centraal; hoe kan een ieder bijdragen aan het realiseren van de weerbaarheidsopgave waar we als Nederland voor staan? Risicocommunicatie vanuit de overheid over dreigingen, wat de overheid hieraan doet, en over de mogelijke impact op onze manier van leven, dragen hieraan bij. In 2025 volgt een aanvullende brief aan de Tweede Kamer met daarin de eerste concrete beleidsinzet van het kabinet om de weerbaarheid te vergroten. Ook start in 2025 een landelijke campagne om de Nederlanders bewust te maken van het belang van weerbaarheid en wat ze zelf kunnen doen om in eigen omgeving voorbereid te zijn op crises en dreigingen.

Documenten