Definities

Hieronder een lijst met definities zoals gebruikt in de lokale aanpak radicalisering, extremisme en terrorisme. Het gaat hierbij niet om definities in juridische zin maar werkdefinities.

  • Aandachtsfunctionaris - Een professional werkzaam bij een netwerkpartner, die getraind is op een specifiek onderwerp (zoals radicalisering en extremisme).
  • Activisme - Pogingen van individuen of groepen om buitenparlementaire wijze, maar binnen de kaders van de democratische rechtsorde, politieke besluitvorming te beïnvloeden. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen activisme en extremisme. Bij activisme blijft men binnen de kaders van de democratische rechtsorde, bij extremisme gaat men in tegen de principes van de democratische rechtsorde. Benadrukt moet worden dat activisme bij een democratische rechtsorde hoort.
  • Beschermende- en risicofactoren - Beschermende factoren dragen bij aan weerbaarheid tegen extremistische attitudes en gedrag, en focussen op het versterken van positieve factoren. Risicofactoren zijn individuele of sociale kenmerken die een verhoogde kans op bijvoorbeeld radicalisering naar gewelddadig gedrag of extremisme voorspellen. Het gaat daarbij niet alleen om factoren die een individu beïnvloeden maar juist ook om de omgeving van een individu. Hierbij is te denken aan identiteitsontwikkeling, de invloed van familie en vrienden, of het ervaren van onrecht en discriminatie. Zie ook de Nationale Extremismestrategie 2024-2029.
  • Doxing - Het (digitaal) aanbieden of verspreiden van identificerende persoonsgegevens, met de intentie om vrees aan te (laten) jagen, ernstige overlast aan te (laten) doen of de medewerker in zijn ambt of beroep ernstig te (laten) hinderen. Zie ook Rijksoverheid: Handelingskader doxing voor werkgevers. 
  • Duiden - Het toetsen van een specifiek signaal en bepalen of het specifieke signaal aanleiding geeft tot zorgen. Deze toetsing kan zowel binnen de eigen organisatie plaatsvinden (bijvoorbeeld in een overleg) als worden neergelegd bij een andere organisatie (bijv. melding bij de politie) of in een specifiek multidisciplinair overleg.
  • Extremisme - Het uit ideologische motieven bereid zijn om niet-gewelddadige en/of geweldadige activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.
  • Jihadisme - Een stroming binnen de politieke islam die op basis van een specifieke invulling van de salafitische leer en op basis van het gedachtengoed van Sayyid Qutb door middel van een gewapende strijd (jihad) streeft naar een mondiale heerschappij van de islam en daarmee naar de heroprichting dan wel instandhouding van de islamitische staat (kalifaat). De jihadist is een aanhanger van deze stroming. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.
  • Lokaal - Partijen of organisaties die op gemeentelijk schaalniveau opereren. 
  • Ondermijning - Het gebruik maken van de maatschappij voor de uitvoer van illegale activiteiten waardoor normen vervagen en het gevoel van veiligheid en leefbaarheid afneemt. Ondermijning is een probleem dat de maatschappij verzwakt en uiteindelijk ontregelt. Zie ook Politie: Wat is ondermijning of Rijksoverheid: Ondermijning
  • PGA - De verzamelnaam voor de fase van alle interventies van ketenpartners om een specifiek persoon niet (verder) te laten radicaliseren of te laten re-integreren. Deze richt zich op personen waar mogelijk een (gewelds)dreiging vanuit gaat. 
  • Radicalisering - Een proces van toenemende bereidheid om de uiterste consequentie uit een denkwijze te aanvaarden en die in daden om te zetten. Deze toenemende bereidheid kan leiden tot gedrag dat andere mensen diep kwetst of in hun vrijheid raakt, kan aanleiding zijn voor individuen of groepen om zich af te keren van de samenleving en kan leiden tot het gebruik van geweld. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.
  • Rechts-extremisme - Het uit ideologische motieven bereid zijn om niet-geweldadige en/of gewelddadige activiteiten te verrichten die de democratische rechtsorde ondermijnen, waarbij een of meer van de volgende denkbeelden centraal staan: racisme en wit superioriteitsdenken, antisemitisme, vreemdelingenhaat (inclusief moslimhaat), haat jegens vreemde (cultuur) elementen en ultranationalisme. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland of AIVD: Rechts-extremisme
  • Signaleren - De wijze waarop een organisatie(onderdeel) eventuele (zorgelijke) signalen detecteert of ontvangt. 
  • Soevereinen - Mensen die zich soeverein verklaren keren zich af van de overheid en andere instituties. Hoewel ze veelal een open houding houden richting andere mensen, verspreiden ze wel feitelijke onjuiste verhalen over de, volgens hen, kwade intenties van de instituties. Ook willen ze zelf bepalen of wet- en regelgeving op hen van toepassing is. Zie ook AIVD: Soevereinenbeweging ondermijnt democratische rechtsorde. 
  • Terrorisme - Het uit ideologische motieven (voorbereiden van het) plegen van op mensenlevens gericht geweld, of het veroorzaken van maatschappij-ontwrichtende schade, met als doel (een deel van) de bevolking ernstige vrees aan te jagen, maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen en/of politieke besluitvorming te beïnvloeden. Zie ook Definities gebruikt in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland.
  • Triggerfactoren - Concrete gebeurtenissen die, vaak in combinatie met elkaar, de emmer doen overlopen en die daarmee het proces van radicalisering in gang kunnen zetten, versnellen (of vertragen), maar ook omkeren. Natuurlijk is niet elke gebeurtenis meteen een trigger voor radicalisering. Deze gebeurtenissen vinden bij veel jongeren plaats, maar zij radicaliseren niet. Het hangt onder meer af van de impact van de gebeurtenis. Bijvoorbeeld hoe recent deze heeft plaatsgevonden en of er meerdere van dit soort gebeurtenissen zijn. Zie ook Expertise-unit Sociale Stabiliteit: Triggerfactoren. 
  • Veerkracht - Veerkracht draait om het versterken en stimuleren van kansen en positieve ontwikkelingen. Veerkracht stelt mensen in staat om lastige omstandigheden het hoofd te bieden en deze tegemoet te treden, zodat zij hier van kunnen leren, zelfvertrouwen ontwikkelen en hun weg in de samenleving kunnen vinden. Het draait om het versterken en stimuleren van kansen en positieve ontwikkelingen. Zie ook de Nationale Extremismestrategie 2024-2029.
  • Versterkingsgelden - Een bedrag, beschikbaar gesteld door de Minister van Justitie en Veiligheid, mede namens de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, voor gemeenten ter financiële ondersteuning voor de lokale aanpak van radicalisering, extremisme en terrorisme. Zie ook Versterkingsgelden gemeenten: extra geld voor lokale aanpak radicalisering, extremisime en terrorisme. 
  • Voedingsbodem - Een geheel van (elkaar beïnvloedende) persoonlijke en contextuele factoren die maken of iemand wel of niet vatbaar is voor radicale of extremistische boodschappen en beïnvloeding. Hieronder vallen persoonlijkheidskenmerken, sociale factoren zoals gezinsomstandigheden, de vriendenkring en de sociale status binnen een groep. Maar ook eventuele gevoelens of ervaring van maatschappelijke achterstelling tegenover anderen, zoals discriminatie, kunnen woekeren in de voedingsbodem van radicalisering. Zie ook de Nationale Extremismestrategie 2024-2029.
  • Weerbaarheid - Het vermogen om tegenstand of bescherming te bieden aan dreigingen door de kans dat dreigingen zich voordoen te verkleinen, de schade te beperken in het geval dreigingen zich toch manifesteren en adequaat herstel mogelijk maken. Zie ook de Nationale Extremismestrategie 2024-2029.