Rollen en verantwoordelijkheden
Overheden, organisaties (publiek en privaat) en inlichtingen- en veiligheidsdiensten werken voortdurend samen aan het beschermen van onze vitale infrastructuur en aan het verhogen van de weerbaarheid. Ieder vanuit een eigen rol en verantwoordelijkheid.
De primaire verantwoordelijkheid voor de continuïteit en weerbaarheid van vitale processen ligt bij de vitale aanbieders zelf. Zij hebben inzicht in dreigingen, kwetsbaarheden en risico’s en nemen passende maatregelen om zich hiertegen te beschermen.
Het verantwoordelijke vakdepartement stelt algemene kaders vast voor de sectoren die onder haar verantwoordelijkheid vallen. Dit omvat onder andere sectorale beleid- wet- en regelgeving, het uitvoeren van de cyclus vitaal, waaronder het beoordelen of een proces of dienst vitaal is, en het bieden van ondersteuning. Ondersteuning kan bijvoorbeeld informatie-uitwisseling zijn of het uitvoeren van crisisoefeningen. Toezichthouders zijn belast met het toezicht op de naleving van de wettelijke verplichtingen die volgen uit sectorale wetgeving, de Wbni of vanaf eind 2024 uit de CER- en NIS2-richtlijnen.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft een coördinerende rol bij de bescherming van onze vitale infrastructuur. Hierbij gaat het om de sectoroverstijgende aanpak zoals het opstellen van algemene beleid- wet en regelgeving en het ontwikkelen van weerbaarheidsverhogende instrumenten zoals de cyclus vitaal. Ook informeren en assisteren we vakdepartementen en de organisaties waar zij contact mee onderhouden. Onze toegevoegde waarde zit in het overzicht dat we bieden: we kennen de actuele dreigingen en risico’s en we zorgen voor samenhang in het op orde brengen en houden van de weerbaarheid. Ook onderhoudt de NCTV contact met de Europese Commissie en onderling tussen lidstaten van de Europese Unie.
Binnen het digitale domein heeft het Nationaal Cybersecurity Centrum (NCSC) een belangrijke rol in het verlenen van bijstand aan vitale aanbieders en het geven van informatie en adviezen over dreigingen en incidenten.
Bij (dreigende) uitval vitale processen
De rol van de NCTV is ook dan die van coördinator: tussen departementen en diensten, tussen het Rijk en lokale overheden, of tussen publieke en private organisaties. De NCTV adviseert over te nemen bestuurlijke en politieke besluiten. Het Nationaal Crisiscentrum is onderdeel van de NCTV. Ook al is er geen sprake van formele opschaling van de nationale crisisstructuur: de medewerkers faciliteren wel overleggen en samenwerking, ook op het gebied van communicatie.
Veiligheidsregio’s bieden ondersteuning aan vitale aanbieders bij (dreigende) verstoring of uitval wanneer de capaciteiten ontoereikend zijn en openbare orde en veiligheid in gevaar komen. Dit gebeurt in afstemming met de aanbieders en de vakdepartementen.
In samenwerking tussen Rijk, veiligheidsregio’s en betrokken vitale aanbieders worden er trainingen, oefeningen en crisisplannen ontwikkeld voor de uitval van vitale processen.
Meer weten?
Vitale aanbieders onderhouden primair contact met hun eigen vakdepartement. Daarnaast bieden VNO-NCW en brancheorganisaties ook relevante informatie.